Tâm Thanh
Mới đây, Iran đưa ra cảnh báo rằng, nếu các bên không thực hiện đầy đủ thỏa thuận hạt nhân Iran 2015, chính phủ Iran sẽ không cho cơ quan giám sát của Liên hợp quốc đến nước này thị sát. Các nhà phân tích cho rằng, động thái của phía Iran nhằm buộc chính quyền Biden phải nhượng bộ.
Theo Reuters, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Iran – Saeed Khatibzadeh hôm 15/2 tuyên bố: “Nếu các bên vẫn không hoàn thành nghĩa vụ của mình trước ngày 21/2, chính phủ [Iran] có trách nhiệm chấm dứt việc thực hiện ‘Nghị định thư bổ sung’… [Tuy nhiên], điều này không có nghĩa là chấm dứt tất cả các cuộc kiểm tra của cơ quan giám sát Liên hợp quốc… Tất cả những điều này đều có thể được đảo ngược nếu bên kia [Hoa Kỳ] thay đổi đường hướng và thực hiện nghĩa vụ của mình”.
Đặc phái viên của Iran tại Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), hôm thứ Hai (15/2), cho biết trên Twitter rằng, Iran đã thông báo cho cơ quan IAEA về quyết định này.
Ông viết: “Dự luật của quốc hội sẽ được thực hiện vào ngày 23/2. Cơ quan IAEA đã được thông báo hôm nay để đảm bảo quá trình chuyển đổi suôn sẻ sang một lộ trình mới đúng thời gian”.
Theo thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015, để yêu cầu các nước phương Tây dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Iran, chính quyền Iran đã đồng ý hạn chế các dự án làm giàu uranium của họ. Tuy nhiên, chính phủ Israel kiên quyết phản đối điều này, bởi vì Israel cho rằng, thỏa thuận hạt nhân đang giúp Iran câu giờ nhằm hiện thực hóa chương trình vũ khí hạt nhân của nước họ.
Sau khi cộng đồng quốc tế dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế, chính quyền Iran đã không sử dụng nguồn thu nhập kinh tế của mình để cải thiện sinh kế cho người dân, mà để nâng cao quyền bá chủ trong khu vực và tài trợ cho chủ nghĩa khủng bố. Đồng thời, Iran đã vi phạm thỏa thuận đã ký khi nối lại lại sản xuất uranium kim loại trong nước, khởi động dự án tinh chế làm giàu hơn uranium và hiện nay đang đẩy nhanh hợp tác trong lĩnh vực máy ly tâm. Trữ lượng uranium hiện tại của nước này cũng vượt xa mức cho phép trong thỏa thuận hạt nhân.
Tháng 5/2018, chính quyền cựu Tổng thống Trump đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và khôi phục các lệnh trừng phạt đối với Iran.
Tuy nhiên, sau khi nhậm chức, Tổng thống Biden và Liên minh châu Âu đã tuyên bố muốn quay trở lại thỏa thuận hạt nhân năm 2015.